Në mitologjinë greke, Zeusi, kur ndjente rrezikun nga zotat e tjerë, nuk i godiste gjithmonë me rrufe.
Më e fuqishmja nga armët e tij ishte tjetër: marrja e kujtesës.
Sepse një zot pa kujtesë nuk ka të kaluar, nuk ka fakte, nuk ka dinjitet.
Ai është i çarmatosur.
I zhveshur nga identiteti.
I nënshtruar.
Në Shqipërinë e sotme, jemi dëshmitarë të një akti të ngjashëm, por jo mitologjik – tragjik.
Në shfaqen e dokumentarit për revoltën e Spaçit, organizatori z. Ndregjoni kishte ftuar dhe përfaqësuesit më të lartë të shtetit.
Por ata s’denjuan.
As Presidenti, as Kryetarja e Kuvendit, as ndonjë ministër, apo deputet i majtë, as përfaqesues të SPAK.
Çfarë turpi?!
Por jo vetëm turp!
Është vrasje e kujtesës.
M’u kujtua se janë po këta krerë shtetit, në të njejtën kinema, që nuk mungojnë të bëjnë paradë, të veshur shik në premierat e luksit kinematografik kombëtar e ndërkombëtar të tipit 007 – shfaqje ku spektri i hollivudit shërbehet në karriget e arta të protokollit e buzëqeshjeve hipokrite.
Ndërsa dokumentarin mbi Revoltën e Spaçit këta birbo e kalojnë në heshtje.
Pa karrige zyrtare. Pa fjalë. Pa praninë e atyre që vetëquhen përfaqësues të kombit.
Po çfarë mund të përfaqësojnë ata, kur nuk përfaqësojnë dot as kujtesën?!
Revolta e Spaçit nuk është një episod që mund të mbulohet siç mendojně ata, por një dritë që dogji hekurat e diktaturës.
Ajo ishte krismë ndërgjegjeje, e rrallë dhe e papërsëritshme, ku të rinj të lidhur me zinxhirë u ngritën kundër tiranisë. Të panjohur, të varfër, të pushkatuar, por të pavdekshëm.
Lexo më shumë
Dhe sot?
Në vend të përuljes para atyre që ngritën krye kur të gjithë rrinin kokëulur, kemi një shtet që zgjedh të shikojë James Bond e shfaqe surrugato në vend të Spaçit.
Fatkeqësisht kemi një shtet që ul kokën përballë luksit, dhe i mbyll sytë përballë historisë.
Kjo nuk është thjesht harresë. Është strategji harrese.
Ashtu si Zeusi i lashtë që fshinte kujtesën për të ruajtur fronin, edhe pushteti sot fshin qëllimisht kujtimet që mund të jenë të rrezikshme – kujtime që tregojnë se edhe kur ferri ishte tokësor dhe emrin e kishte Spaç, liria nuk ishte kurrë e pamundur.
Harresa nuk është neutrale. Është politike.
Është qëndrim.
Dhe kur bëhet politike zyrtare, kur institucionet injorojnë martirët për të përqafuar spektaklin, ajo shndërrohet në fyerje kombëtare.
Kujtesa është një akt rezistence. Dhe mungesa e saj është një akt bashkëfajësie.
Përballë kësaj harrese, detyra jonë si shoqëri nuk është të heshtim.
Detyra jonë është të kujtojmë. Të tregojmë.
Të emërtojmë.
Spaçi nuk është thjesht një vend.
Është një betejë. Një nder. Një borxh që nuk shlyhet me fjalë të bukura, por me respekt dhe drejtësi.
Zeusi mund t’u merrte kujtesën Zotave, por ne nuk jemi perëndi të manipuluara.
Jemi njerëz që kujtojmë.
Dhe në emër të atyre që nuk u nënshtruan as në Spaç, nuk do ta lejojmë as harresën të na nënshkruajë historinë.
