Më pak se një muaj para zgjedhjeve presidenciale në SHBA, fushata elektorale e zëvendëspresidentes ka ngecur. Bie mbështetja nga afrikano-amerikanët dhe të rinjtë. Kjo është arsyeja pse gjithçka është ende në lojë
Muaji i mjaltit mes amerikanëve dhe Kamala Harris ka përfunduar përfundimisht. Ditë pas dite, inercia e sondazheve tregon jo vetëm se rezultati i zgjedhjeve është shumë i hapur, por mbi të gjitha se Donald Trump po fillon të rimëkëmbet dhe të anulojë avantazhin që zv/presidentja pati grumbulluar gjatë verës. Fillojmë me shifrat dhe të përshkruajmë skenarin. Për momentin supermedia e portalit FiveThirtyEight, Harris ka një avantazh kombëtar prej 2.6 pikësh, 48.5% për të kundrejt 46% për tycoon – manjatin. Por janë shtetet në ekuilibër ato që duhen parë. Ato pjesë të Amerikës, pra, ku presidenti i ardhshëm do të zgjidhet realisht me një grusht votash më shumë. Po flasim për Blue Wall të Wisconsin, Michigan dhe Pennsylvania dhe për shtetet jugore me Nevadën, Arizonën, Xhorxhinë dhe Karolinën e Veriut. Në të gjithë këta skenarë, dy kandidatët janë kokë më kokë:
- Wisconsin: Harris përpara (49% me 48%)
- Michigan: Barazim (48% me 48%)
- Pensilvania: Harris përpara (49% me 48%)
- Nevada: Barazim (48% me 48%)
- Arizona: Trump përpara (49% me 47%)
- Gjeorgjia: Trump përpara (49% me 48%)
- Karolina e Veriut: Trump përpara (49% me 48%)
Nëse shikojmë këtë hartë kuptojmë se gjithçka do të vendoset nga diferenca e një grushti votash. Madje, për momentin është Harris që rrezikon më shumë. Që nga viti 2000, demokratët kanë treguar se vuajnë shumë nga sistemi i kolegjeve elektorale. Domethënë mekanizmi me të cilin zgjidhet presidenti. Për të fituar, një kandidat duhet të marrë shumicën e zgjedhësve (numri minimal për të fituar është 270) duke fituar shumicën e votave në shtete individuale dhe duke marrë këta zgjedhës të mëdhenj. Kjo do të thotë se nuk fiton ai që ka më shumë vota në absolut, por ai që fiton më shumë shtete.
Që nga fitorja e madhe e Xhorxh W. Bush kundër Al Gore në vitin 2000 e këndej, republikanët kanë demonstruar se kanë forcën për të fituar zgjedhjet edhe pa fituar votën popullore. Donald Trump arriti të mposhtë Hillary Clinton më 2016 pa e marrë shumicën e votave popullore. Për këto arsye, gjatë viteve, ekspertët kanë llogaritur se për të shpresuar që të fitojnë demokratët duhet të ketë një diferencë votash në nivel kombëtar prej më shumë se 3 pikësh. E gjitha kjo shpjegon përse Harris ka hyrë ndoshta në momentin më kompleks të fushatës së saj elektorale. Do të kishte nevojë për një hendek më të madh në sondazhe, por për momentin hendeku me Trump po zvogëlohet në vend që të rritet.
Rastësia, ekonomia dhe imigracioni
Arsyet e këtij shqetësimi diktohen si nga ngjarje të rastësishme ashtu edhe nga arsye më të thella, dhe të dyja janë të lidhura dukshëm. Aktualisht, Harris vjen nga qenia si një anëtare e shquar e administratës aktuale. Një pjesë votuesish e akuzojnë atë dhe Biden për menaxhim jo optimal të dy dosjeve themelore: ekonomisë dhe menaxhimit të emigrantëve përgjatë kufirit jugor. Le t’ia fillojmë nga e para. Të dhënat makro të ekonomisë tregojnë një vend të shëndetshëm, me ofertë të bollshme pune, GDP në rritje dhe kompani në zgjerim. Problemi është se për shumë votues nuk është kështu, ose më saktë, për muaj të tërë ata janë ekspozuar ndaj inflacionit shumë të lartë që i bëri ata ta qajnë presidencën Trump dhe stabilitetin e periudhës 2016-2020.
Çështja e dytë është emigracioni. Pas bllokadës pandemike të kërkuar nga manjati që kishte ngrirë hyrjet e emigrantëve të rinj, administrata Biden hoqi një sërë kufijsh dhe hyrjet e rregullta, e mbi të gjitha ato të parregullta, u rritën për muaj e muaj të tërë, derisa u vendos një tampon i parë me një akord si të rastësishëm me fqinjin, Meksikën. Emigracioni klandestin dhe i pakontrolluar vihet në dukje nga të gjithë si një nga çështjet më shqetësuese, bashkuar me shqetësimin në rritje për rritjen e krimit (i cili edhe pas viteve të vështira të pandemisë është kthyer në nivele të ngjashme me ato të 2019-ës).
Këta dy elementë kanë ndikim mbi të gjithë amerikanët, por kanë efekt veçanërisht mbi dy pakicat që përbëjnë koalicionin elektoral demokrat: afrikano-amerikanët dhe hispanikët. Të dy kanë qenë më të prekurit nga inflacioni dhe janë ata që i frikësohen më shumë hyrjes së emigrantëve të paligjshëm që mund t’i “manipulojnë” ata duke ulur koston e punës. Dhe kështu Harris në ato dy segmente që janë thelbësore për të fituar gjendet e detyruar të luajë në mbrojtje, me republikanët që vazhdojnë të zgjerojnë konsensusin e tyre, veçanërisht midis të rinjve meshkuj me ngjyrë dhe latinë.
Lodhja e vendit
Në nivel më të gjerë, Harris dhe demokratët po paguajnë për një faktor tjetër. Nga viti 2008 e këndej kanë qenë në qeveri për 12 vjet kundër katër të republikanëve dhe Donald Trump. Periudha filloi me Yes We Can – Po ne mund, të Barack Obamës, me shpresën e shumë njerëzve për ta ndryshuar vendin, por më pas, tetë vjet plus katër në pushtet nuk sollën ndryshimin e shpresuar, veçanërisht në aspektin e qetësisë ekonomike dhe stabilitetit social. Për më tepër, qëndrimi për një kohë të gjatë në qeveri ka një efekt të dyfishtë, largon vëmendjen nga ai që mund të përkufizohet si “vendi i vërtetë” dhe redukton propozimet dhe idetë. Shumë demokratë, me të drejtë ose gabimisht, perceptohen si të paaftë për të çuar përpara një ide të gjerë në vend. I vendosur jo në propozime, por në mbrojtje të “flamujve”, si aborti, tranzicioni i gjelbër dhe gjithëpërfshirja e politikisht korrektes.
Një program që mund të funksionojë mirë në zona të mëdha urbane të qyteteve si Çikago, San Francisko ose Nju Jorku, por jo në pjesën tjetër të vendit. Dhe kështu, plani i madh i Joe Biden për të ribashkuar Amerikën e polarizuar është shkrirë si bora në diell.
