Një nga arsyet e shpërthimit të Luftës së Parë Botërore ishte edhe gjeostrategjia dhe gjeoekonomia e Gjermanisë perandorake si komponentet e gjeopolitikës së një fuqie në ekspansion të pandalshëm, trupëzuar në megaprojektin e ndërtimit të hekurudhës Bagdad–Berlin, që natyrisht do kalonte përmes Turqisë dhe do të çante më dysh Europen Lindore.

Edhepse asokohe Perandoria Otomane kish një shekull që ishte cilësuar “i sëmuri i Bosforit” dhe rrokopuja e fundosjes së saj kishte nisur, një rigjallërim i Stambollit me fuqinë teknologjike, financiare dhe intelektuale gjermane, paraqiste probleme për fuqitë e tjera botërore.

Pasi gjermanët ndihmuan në ndërtimin e hekurudhës Stamboll–Hixhaz, Fuqitë e Mëdha të tjera – Rusia, Britania dhe Franca – me të drejtë u bënë xheloze dhe reaguan me shpejtësi e të sinkronizuara.

Gjermania mund të fuqizohej aq shumë nga nafta dhe lënda e parë që do të merrte nga ai rajon i pasur, sa do të bëhëj Fuqi Botërore brenda pak vitesh. Ndërkohë, planet për ndarjen e tortës pas shembjes së perandorisë Otomane mund të mos realizoheshin nëse hekurudha Bagdat-Berlin do të ndërtohej.

Ky konfigurim i ekspansionit teuton shfaqej edhe në Ballkan, ku gjermanët mbështesnin bullgarët dhe shqiptarët; anglezët mbështesnin grekët dhe franko-rusët mbështesnin Serbinë.

Pra, s’ka marrëdhënie dashurie, por ka thjesht interesa.

Lidhja e ngushtë e gjermanëve me perandorinë Otomane solli edhe prishjen e interesave anglo-franceze në kanalin e Suezit dhe më gjerë. Lufta, sikundër thonë, “është thjesht politikë por me mjete të tjera”, apo jo?

***

Situata nuk është se ka ndryshuar shumë: interesat mbeten po të njëjta, ndaj gjykoj se edhe mund ta parashikojmë se çfarë do të ndodhë në 20 vitet e ardhshme në Ballkanin tonë, sa kohë që është konfiguruar mozaiku “ShBA+BE – Kinë+Rusi”.

Tashmë kemi dy shtete shqiptare dhe kjo falë amerikanëve. A nuk i kishim dikur Tokat e Lirueme, por i “humbën” komunistët?

Ahmet Zogut i duhej të zgjidhte mes Italisë dhe Jugosllavisë. Ose të nxirrte sllavët në Adriatik, ose ta lidhte vendin me Perëndimin. Ai zgjodhi Italinë. Politikan klasi.

Enveri zgjodhi Jugosllavinë.

***

Gjermanët sollën Vidin, por sipas kujtimeve të Xhemal Kusit, grupi kundërshtar ngriti në protesta Haxhi Qamilin dhe udhëzoi Musa Qazimin për ta hequr Vidin me armë nga Froni i Shqipërisë.

Pra, vetëm pse hoqëm Vidin, vumë në kandar sërish fatet e vendit, që u rrezikuan me rishikimin e kufijve të Londrës-1913 në Paris-1919. Kush ishte asokohe i interesuar për atë lëvizje?

Kë do të zgjedhim sot? I keni parë që “internacionalistët” janë anti-zogistë, anti-malokë…

Cili politikan e ka sot mendjemprehtësinë e Zogut? Kush punon sot kundër interesave të shqiptarëve në Ballkan?

Ja, për shembull, të shtrojmë disa pyetje: Kush e hoqi nga harta Korridorin 8?; Kush e vonoi Rrugën e Kombit?; Kush e sabotoi ndërtimin e autostradës Adriatiko –Joniane?; Po TAP-i, a nuk u vonua derisa të përfundonte ndonjë gazsjellës tjetër?; Po interkonjeksionin energjetik me Kosovën kush e vonoi?

Sa më shumë i largohemi realizimit emergjent të këtyre projekteve strategjike, aq më shumë i largohemi Evropës dhe Amerikës. Njëjtë si gjatë diktaturës, kur u mbyllëm kundrejt gjithë projekteve strategjike në rajon, dhe ja ku jemi sot.

Kujt i leverdis status-quoja dhe destabilizimi?

Për shembull, kur anglezët ishin kundër projektit hekurudhor Bagdad–Berlin ngritën në protesta, nëpër vende të ndryshme, shumë arabë me ndihmën e T. H. Lawrence. Kohët ndryshojnë, teknikat janë të njëjta, apo jo?

Bojkoti i projekteve strategjike që janë në dobi të Shqipërisë dhe të NATO-s, është politikë anti-kombëtare, është anti-amerikanizëm.

Kush i ka shtyrë këto projekte në kalendar greke?