Fushata elektorale në Shqipëri është thuajse e patrajtë. Fizionomia e saj është e humbur në tri llogore betejash, ku rreshtohen krahë politikë që kërkojnë vëmendjen, besimin, hutimin apo votën e shqiptarëve më 11 maj.

Në njërën llogore, Edi Rama i vetëm, me 12 vite që i vijnë pas- dhe një pasaportë që e nxjerr para- është i munguari i madh i kësaj fushate. Kur sheh agjendën e tij në mëngjes, të bien në sy takimet e shumta, dhe mendon se një fushatë e marrë seriozisht po ndodh. Kur shëtit nga një aktivitet në tjetrin, e kupton se të gjithë janë njëlloj. Është Rama dhe pasaporta. Aty mungon përballja me 12 vitet e qeverisjes, në formë retrospektive apo perspektive. Rama nuk flet për ç’ka (s)ka bërë në një dekadë, por për atë që do të bëjë në vijuesen.

Rama e ka zbrazur fushën nga kundërshtari.

Në kuptimin që nuk del në debat me rivalin, nuk lejon ministrat të shkojnë në studio TV me kundërshtarët, nuk paraqet një bilanc qeverisjeje, nuk e balancon këtë bilanc me publikun apo grupet e interesit. Edhe faktin se ka deputetë, ministra e kryebashkiakë të arrestuar për korrupsion, e quan sukses të qeverisë së tij.

Edi Rama e ka zbrazur politikën dhe fushatën nga kuptimi.

Fushata e tij është atipike, e menduar si një serial NETFLIX, jo paraqitje e programit dhe përballje me rekordin e qeverisjes 12 vjeçare. Ajo mund të jetë argëtuese, por qytetari/a fillon kur e kupton se duhet ta ndajë gallatën nga menaxhimi, qeverisja, politika.

Në një bllok të dytë renditen minipartitë, apo partitë e vogla, që vetëquhen ‘të reja’, por demonstrojnë tipologji të vjetra. Edhe ato janë pa fushatë. Më së pari sepse nuk kanë muskujt për të përballuar fushatat e mëdha kombëtare. Së dyti, edhe pse ligjërojnë si formacione që janë ngritur për të përmbysur ‘kultin e liderit’, riformësojnë dhe riparaqesin pikërisht këtë kult. Kush njeh dikë tjetër te Mundësia e Agron Shehajt apo te Shqiperia behet e Lapajt. Veç kësaj, të ngecur në kurthin e vetëpërkufizimit si ‘ndryshe nga të vjetrit’, këto miniparti bëjnë gabimin e madh që paketojnë dy partitë e mëdha, në një kundërshtar të vetëm. Kjo amniston qeverinë 12 vjeçare dhe gërryen opozitën e barrikadave, atë që-mirë keq- i ka bërë rezistencën më të gjatë, më të kushtueshme, më produktive kësaj qeverisje. Nëse politikisht është miopi, intelektualisht është e pandershme. Në vend që të invstoheshin fort për një shumicë, edhe të brishtë, të opzoites, ku të bënin pjesë si kushtëzues edhe ata vetë, kontribuojnë në mbajtjen e një mazhorance e cila nuk dihet se ç’trajtë do të marrë, në raport me ta dhe as me shoqërinë. Në fakt, dihet: ashtu si Frankenshtajni i shkencëtarit, ashtu si çdo monster, ajo do të rritet dhe do të godasë të parët ata që që ndihmuan në prodhimin e saj, pra edhe liderët e minipartive.

Në një teatër politik me mazhorancë të forte, minipartinë minimizohen edhe më shumë, deri në humbje të kuptimit. Liderët e mëdhenj të partive të vogla të shohin vendet autoritare, apo demokracitë hibride në lindje të kontinentit tonë për këtë.

Për program të tyre nuk mund të flitet; më saktë as minipartitë nuk flasin, sepse paraqitja e një programi të evidenton si forcë qeverisëse. Duke qenë se u mungojnë muskujt dhe mbështetja, e vetmja formë që do i bënte parti qeverisëse është aleanca me një prej 2 partive të mëdha.

Për të ardhur te Partia Demokratike e Sali Berishës, që ngjan e çuditshme, sepse është e vetmja që operon si parti klasike e fushatave politike. Me program të qartë, me shtjellim të palodhur, me takime të drejtpërdrejta me qytetarët, në vende të hapura publike, Sali Berisha është rikthyer si politikani me idenë e shtetit, dhe etatizmin dhe seriozitetin e mjaftueshëm për ta bërë realitet.

Ai është i hapur për debat, merr disa herë në javë pyetje nga gazetarët në seli apo pas aktiviteteve të ndryshme në Tiranë dhe rrethe, dhe bashkëpunëtorët e tjerë në parti, e kërkojnë debatin me rivalët e PS.

Kundërshtari mungon.

Në këtë kuptim, Partia Demokratike është e vetmja që bën fushatë dhe ka fushatë. Dy blloqet e tjera nuk janë të interesuara për fushatë. PS sepse nuk ka çfarë të tregojë për të shkuarën, dhe minipartitë, sepse nuk kanë çfarë ofrojnë për të ardhmen.