Ka vdekur, në moshën 98 vjeçe, Stanley Ho, mbreti i lojërave të fatit në Makau. Merr fund kësisoj në pragun e njëqind vjetëve jeta thuajse legjendare e këtij tregtari vajguri, i aftë të ndërtojë – nga zero – një perandori kazinoshë në ish-koloninë portugeze të Macao, duke e shndërruar ishullin në një Las Vegas të Azisë: Makao është bërë qendra më e madhe e lojërave të fatit në botë prej disa dekadash, që kur Stanley Ho, në vitin 1961, mori licencën e tij të parë.
Holdingu dhe familja
Ka qenë gjithnjë gjithpërfshirës Staley Ho, madje edhe në jetën private: ai kishte 17 fëmijë (llogaritja ndal tek fëmijët e njohur) me katër gra. Ho Hung-sun, emri i tij në gjuhën kineze, ishte për dekada një nga njerëzit më të pasur në Azi, deri në daljen në pension të tij në vitin 2008 nga kreu i grupit Sjm Holdings – holdingu i familjes që administron një mori kompanishë që i përkisnin tycoonit kinez – me një pasuri personale të vlerësuar prej 6.4 miliardë dollarësh. Në kohën e daljes në pension, në vitin 2018, i kaloi disa prej roleve kryesore në Sjm tek trashëgimtarët e tij. Daisy Ho, vajza e tij, ka marrë rolin e presidentit dhe drejtorit ekzekutiv. Angela Leong, aksionerja e dytë më e madhe e Sjm dhe gruaja e katërt e Ho, u bë bashkë-presidente. Aksionet e kompanive që drejtojnë perandorinë familjare u rritën pas lajmeve: aksionet Sjm u rritën me 8.5 përqind, kompania e transportit të pasagjerëve Shun Tak Holdings Ltd u rrit me 17.6 përqind dhe operatori Kazino Melco (i menaxhuar nga djali i tij Lawrence) u rrit me 4,9 përqind.
Lufta për ta zëvendësuar
Dhe sigurisht që zëvendësimi i tij ka rihapur rivalitetin familjar midis trashëgimtarëve të shumtë, por madhështia e Ho ishte ajo e ristrukturimit të biznesit në kohën e duhur: pas një beteje ligjore që shpërtheu në familje në vitin 2012 rreth trashëgimisë së pamatë të tij, miliarderi rivendosi rregullin mbi zotërimet dhe paketat e tij aksionere. Pavarësisht se, në janar 2019, Pansy, vajza më e madhe, bashkoi forcat me disa vëllezër në një aleancë që e bëri atë të merrte mazhorancën mbi vëllanë Leong në luftën për kontrollin e grupit të lojërave të fatit. Pansy është sot një nga njerëzit më të pasur në Hong Kong dhe është edhe bashkë-presidente e njësisë së Macao të MGM Resorts si dhe presidente ekzekutive e Shun Tak Holdings, që menaxhon pjesën më të madhe të trageteve midis Hong Kongut dhe Makaos. Insajderët nuk presin që vdekja e trashëgimlënësit të ketë një ndikim të madh në strukturën aktuale të grupit. Kompania private e Ho, Sociedade de Turismo e Diversões de Macau, apo Stdm, ka interesa në të gjithë botën e biznesit të ishullit, nga hotelet luksoze deri te helikopterët dhe garat me kuaj.
Epopeja e Ho
Ka bërë një pasuri të madhe me licencat e lojrave të fatit dhe me një sistem të veçantë të financimit të lojtarëve, që në Macau njihet si sistemi “Vip Junket”, në bazë të të cilit ndërmjetësit veprojnë për llogari të kazinove, duke u dhënë kredi lojtarëve dhe duke marrë përgjegjësinë për mbledhjen e borxheve. Por e gjithë perandoria lindi nga jeta e mahnitshme e Ho, i lindur në 1921 në një familje të pasur gjysmë kineze dhe gjysmë evropiane në Hong Kong. Në moshën 21 vjeçare, ai ikën në Makaun neutral pas pushtimit japonez të kolonisë Britanike gjatë Luftës së Dytë Botërore. Dhe në Makau, ai filloi tregtimin e gjithçkaje, nga vajguri tek aeroplanët. Në atë kohë, ishulli ishte i njohur vetëm për peshkimin dhe për prodhimin e fishekzjarreve dhe temjanit. Ho ishte një balerin i apasionuar dhe një ish-kampion tenisi në Hong Kong dhe, në vitin 2008, ai mbarti gjithashtu pishtarin Olimpik për Olimpiadën e Pekinit.
