Era e ftohtë e Londrës frynte më 30 janar 1969, ndërsa kalimtarët ngrinin kokën lart, të hutuar nga tingujt që shpërthenin prej çatisë së ndërtesës “Apple Corps”. Beatles kishin dalë papritur për performancën e tyre të fundit publike, dhe mes tyre, me një buzëqeshje të qetë dhe duar që rrëshqisnin mbi tastierë, ishte Billy Preston. Organoja e tij elektrike sillte një ritëm të gjallë, duke i lidhur zërat dhe kitarat e grupit në një harmoni të pazakontë. Ai nuk ishte një vizitor i rastësishëm: ishte gjaku i ri që u dha Beatles-it edhe pak jetë, edhe pak dritë.

Një fëmijë-prodhigj që jetonte me muzikën

Billy Preston lindi më 2 shtator 1946 në Houston, Teksas, por familja e tij u vendos herët në Los Angeles. Që fëmijë, ai tregoi se kishte një lidhje të jashtëzakonshme me tastierën. Në moshën 10-vjeçare, ai shoqëronte Mahalia Jackson-in në organo gjatë koncerteve kishtare – një moment që do ta shënonte përgjithmonë. “Ai nuk e shikonte instrumentin, e ndjente me gjithë trupin,” kujtonin më vonë të afërmit. Në adoleshencë, ai u gjend në skenë përkrah Little Richard, duke u rritur në një mjedis ku muzika ishte jo vetëm profesion, por frymëmarrje.

Një takim i hershëm me Beatles

Në vitet e hershme ’60, gjatë një turneu me Little Richard në Hamburg, Billy Preston takoi për herë të parë Beatles. Ishin ende djem të rinj me ëndrra të mëdha, por edhe atëherë ai la përshtypje të fortë me talentin e tij. Ishte një njohje që do të merrte formë të vërtetë vetëm disa vite më vonë.

Sesionet e tensionuara dhe ardhja e shpëtimtarit

Viti 1969 e gjeti Beatles në një pikë kritike. Të lodhur nga grindjet, të tensionuar nga biznesi dhe të paqartë për të ardhmen, ata hynë në studio për të regjistruar atë që do të bëhej albumi Let It Be. Atmosfera ishte aq e rënduar, saqë George Harrison vendosi përkohësisht të largohej nga grupi. Në kthim, ai solli me vete një mik të vjetër – Billy Preston.

Hyrja e Preston në studio ishte si një rreze dielli në një ditë të zymtë. Paul McCartney kujtonte: “Prania e Billy-t na bëri të silleshim si muzikantë, jo si njerëz që grindeshin. Ai na bëri të kujtonim se çfarë do të thoshte të luaje muzikë për kënaqësi.” John Lennon, me sinqeritetin e tij tipik, e quajti publikisht Preston-in “Beatle-in e pestë”.

Magjia në tastierë: këngët që morën jetë

Kontributi i Preston në këngët e Let It Be është i pamohueshëm. Ai nuk ishte thjesht një muzikant i ftuar; ai ishte pjesë e atmosferës, i pranishëm në momentet kur Beatles regjistruan disa prej këngëve më të dashura të tyre:

• “Get Back” – Loja e tij i dha këngës një ritëm të gjallë, një puls lozonjar që e ngriti atë nga një këngë e thjeshtë rock në një hit të pavdekshëm. Jo rastësisht, disku u publikua si “The Beatles with Billy Preston”.
• “Don’t Let Me Down” – Organoja e Preston i shtoi një frymë gospel, duke e bërë këngën një klithmë dashurie të Lennon-it me një dimension shpirtëror. Kritiku Mark Lewisohn ka shkruar se “pa Preston, kënga do të kishte mbetur një rrëfim i zhveshur; me të, ajo u bë një lutje.”
• “I’ve Got a Feeling” – Në këtë bashkim të dy botëve krijuese, Lennon dhe McCartney, Preston ndërtoi një urë me tastierë, duke dhënë energji dhe kohezion.
• “The One After 909” – Një rikthim i Beatles te rrënjët e tyre rock’n’roll, i cili me organon e Preston fitoi ngrohtësi dhe një energji spontane që e bëri të shkëlqente në koncertin legjendar mbi çatinë e “Apple Corps”.
• “Dig a Pony” – Loja e tij krijoi një atmosferë të rrjedhshme e psikedelike, duke mbushur hapësirat bosh të këngës dhe duke e bërë melodinë më tërheqëse.

Çdo këngë ku Preston luante merrte jetë të re. Nuk ishte thjesht teknika, por ajo që ai sillte si shpirt muzikor: gëzim, freski, spontanitet.

Një karrierë e vetësishme me ngjyra funk dhe soul

Pas Beatles, Billy Preston nuk mbeti në hije. Ai ndërtoi një karrierë solo të suksesshme, duke u bërë një figurë e rëndësishme e muzikës soul dhe funk. Hitet si “Nothing from Nothing”, “Will It Go Round in Circles” dhe “Outa-Space” e vendosën në krye të klasifikimeve dhe i dhanë atij një Grammy.

Por bashkëpunimet e tij nuk mbaruan aty. Ai ishte pjesë e turneve madhështore të Rolling Stones, u ngjit në skenë me Eric Clapton dhe Bob Dylan, dhe mbeti një partner i ngushtë i George Harrison edhe pas shpërbërjes së Beatles. Në fakt, Harrison e ftoi atë në koncertin e famshëm “Concert for Bangladesh” në vitin 1971, duke i dhënë sërish hapësirën e merituar në një skenë historike.

Zërat që flasin për të

Shumë prej ikonave të muzikës kanë lënë fjalë që dëshmojnë ndikimin e Preston:

• George Harrison: “Billy kishte një shpirt të pastër muzikor. Ai mund të të nxirrte nga errësira vetëm me një akord.”
• Mick Jagger: “Kur Billy ishte me ne në skenë, Stones merrnin një tjetër energji. Ai na shtynte përpara me atë groove të tij të papërsëritshëm.”
• Eric Clapton: “Ishte e pamundur të luaje pranë tij pa buzëqeshur. Ai e bënte muzikën një gëzim, jo një punë.”

Janë vetëm disa nga dëshmitë se magjia e tij nuk ishte iluzion: ishte reale dhe e ndjerë nga gjigantët me të cilët ai ndau skenën.

Pasuria dhe plagët e jetës

Si shumë artistë të mëdhenj, edhe Preston nuk i shpëtoi demonëve të brendshëm. Ai u përball me varësi dhe probleme ligjore, që shpesh e penguan në karrierë. Megjithatë, edhe kur jeta e tij personale binte në kaos, muzika mbetej streha e vetme. Në çdo koncert, buzëqeshja e tij dhe mënyra e tij e të luajturit e mbushnin sallën me dritë.

Një trashëgimi që jeton

Billy Preston ndërroi jetë më 6 qershor 2006, në moshën 59-vjeçare, duke lënë pas një trashëgimi të jashtëzakonshme. Muzika e tij është ende gjallë: në çdo akord të “Get Back”, në çdo emocion të “Don’t Let Me Down”, në çdo ritëm të “Outa-Space”.

Ai ishte më shumë sesa një shoqërues i yjeve – ishte një yll më vete, një shpirt i lirë dhe një mjeshtër i tastierës që la gjurmë të pashlyeshme. Dhe kur sot kujtojmë titullin “The Fifth Beatle”, ai nuk tingëllon si një hiperbolë: është thjesht e vërteta.

Kujtimi i gjallë i një tingulli

Sot, më shumë se pesë dekada pas atyre sesioneve të tensionuara dhe atij koncerti mbi çati, fansat e Beatles e përjetojnë sërish praninë e Billy Preston falë dokumentarit Get Back të Peter Jackson. Në çdo pamje ku ai shfaqet, atmosfera ndryshon: dhoma errëtsohet më pak, tensioni shuhet, buzëqeshjet kthehen. Dhe sa herë që tingujt e organos së tij shpërthejnë në “Get Back” apo “Don’t Let Me Down”, dëgjuesit e sotëm e kuptojnë qartë pse Lennon e quajti “Beatle-in e pestë”. Billy Preston mbetet një kujtesë e gjallë se muzika nuk është vetëm teknikë, por energji që shpëton dhe frymëzon – edhe në momentet më të errëta.

 Momentet kyçe të karrierës së Billy Preston

Viti	Ngjarja Kryesore

1956	Në moshën 10 vjeçare shoqëron Mahalia Jackson në organo.

1962	Lufton me Little Richard në turne në Hamburg; takon për herë të parë Beatles.

1965	Publikon albumin e parë solo The Most Exciting Organ Ever.

1969	Ftohet nga George Harrison në sesionet e Let It Be, duke u bërë “Beatle-i i pestë”.

1971	Merr pjesë në Concert for Bangladesh me George Harrison.

1972	Fiton Grammy me hitin instrumental “Outa-Space”.

1974	Hitet “Nothing from Nothing” dhe “Will It Go Round in Circles” ngjiten në krye të Billboard Hot 100.

1975–77

Bashkëpunon me Rolling Stones në turne dhe albume.

2006	Ndahet nga jeta më 6 qershor, duke lënë një trashëgimi të pashlyeshme muzikore.