Vraponin retë mbi hënën e përflakur

Si mbi zjarrin bubulak duket tymi tek shket,

Pyjet e zinj deri në horizont.

Ecnim, pa folur, në lëndinën e njomë,

Në shqopën e dendur e gjineshtrat shtatlarta,

Kur, nën bredhat si ato të Landeve,

Pikasëm thonj të mëdhej shënjuar

Nga ujqit udhëtar që i’u ishim qepur pas.

Ngrehëm veshët, duke mbajtur fort frymën,

E hapin pezull. – As pylli as rrafshina

S’pipëtinin n’ajër; veç

Erëtreguesi me pikëllim sokëllet në kupë të qiellit;

Se era, shumë lart përmbi dhera,

Nuk fshikte me këmbët veç rrathët vetmitarë,

E shelgjet nga poshtë, pranë shkëmbinjve të pjerrët,

Mbi bërryla ngjanin të shtrirë e të përgjumur.

Pra asgjë s’fërshëllinte, kur, duke ulur kokën,

Më i vjetri i gjahtarëve që kish nisur të kërkonte

Shikoi rërën duke u shtrirë; pas pak,

Ai, që kurrë s’ishte parë të gabojë,

Shpalli zëulët se shenjat e mëparshme

Tregonin hapat e thonjtë e fuqishëm

Të dy ujqërve të mëdhej e dy këlyshve të tyre.

Të gjithë bëmë gati atëherë thikat tona,

E, duke fshehur pushkët e vetëtitjet e bardha,

Ecnim ngadalë duke hapur degët,

Tre ndaluan, unë, tek kërkoja çfarë shihnin,

Papritmas dalloj dy sy që flakëronin,

E më tutje shikoj katër forma të zbehta

Që vallëzonin nën hënën mes shqopave,

Siç bëjnë çdo ditë, gjithë shamatë, nën sytë tanë,

Langojtë e gëzuar, kur i zoti kthehet.

Forma e tyre qe e njëjtë dhe vallja e njëjtë;

Por fëmijët e ujkut luanin në heshtje,

E dinin mirë se aty pranë, gjysëmfjetur,

Shlodhej mbi muret njeriu, armiku i tyre.

Babai qe në këmbë, e më larg, pas pemës,

Ulkonja shplodhej si ajo prej mermeri

E adhuruar nga Romakët, me ijet leshtore

Që mbështillnin gjysmë-zotat Remin e Romulin.

Ujku vjen e rri, dy këmbët drejt,

Nga thonjtë grremçak të ngulur në rërë.

U ndje i humbur, ngaqë ishte i habitur,

Shtrofulla e rrënuar, gjithë rrugët e zëna;

Atëherë kapi, në gojën e tij përvëluese,

Grykën gulçuese të qenit më trim,

E nuk i liroi nofullat e hekurta,

Megjithë të shtënat që mishin i’a përshkonin,

E thikat e mprehta që, si darë,

Kryqëzoheshin tek i hynin në barkun e gjërë,

Deri në çastin e fundit kur qeni i mbytur,

Kohë i vdekur para tij, mbi këmbët i’u rrokullis.

Atëherë ujku e la e na vështron.

Thikat gjer në rrëzë i rrinin në ijë,

E gozhdonin në lëndinën larë në gjak;

Pushkët e qarkonin në hënën kobzezë.

Na vështron akoma, pastaj rishtrihet,

Veç lëpin gjakun që i përhapej mbi gojë,

E pa begenisur të dijë si humbi,

Mbyll prapë sytë e mëdhenj vdes pa nxjerrë një britmë.

ll

Mbi pushkën pa barut mbështeta balin tim,

E nisa të mendoj, por s’munda të vendos

Për të ndjekur Ujkonjën me fëmijët, të cilët, të tre,

Kishin dashur ta pritnin, e, siç mu duk mua,

Pa dy këlyshët, e bukura, e murrëta vejushë,

S’e kish lënë atë vetëm ta pësonte gjëmën;

Por detyra e sajë qe ato t’i shpëtonte,

Që të mund t’u mësonte të duronin urinë,

E mos të hynin kurrë në paktet e qyteteve

Që njeriu lidhte me kafshët servile

Që dëbonin në sytë e tij, për të pasur fjetjen,

Zotëruesit e parë të pyllit e të shkëmbit.

lll

Mjerisht! kam menduar, me gjithë këtë emër të madh, të Njerëzve,

Se më vjen turp për ne, kaq debilë që jemi!

Si duhet ta lësh jetën gjithë të këqijat e saj,

Këtë e dini ju, kafshë të madhërishme!

Të kuptosh çfarë ishe e çfarë le mbi tokë,

Veç heshtja është e madhe; pjesa tjetër është dobësi.

-Ah! të kuptova mirë; rrugëtar i egër,

Vështrimi yt i fundit m’u fut gjer në zemër!

Thoshte: «Në mundsh, bëj që shpirti yt të arrijë,

Fort duke u mbajtur shqyrtues e i matur,

Gjer në atë majë të krenarisë stoike

Ku, pse i lindur në pyje, unë jam ngjitur së pari.

Të rënkosh, të qash, të lutesh, është njësoj paburrëri.

Bëj me vrull detyrën tënde të gjatë e të rëndë

Në rrugën ku teka e fatit ta ka caktuar,

Pastaj, më pas, si unë, të durosh e të vdesësh pa folur.

përkthyer nga Çlirim Kokonozi